Protez Nedir?
Protezler, eksik dişlerin yerine yerleştirilen ve ağzınıza takılıp çıkarılabilen dişlerdir. Proteze alışmak zaman almakla ve asla doğal dişler gibi olmamakla beraber, günümüzde yapılan protezler, eskilere oranla daha doğal görünümlü ve daha kullanışlıdır.
İki tür protez vardır: Tam ve bölümlü. Diş hekiminiz, değiştirilmesi gereken diş sayısına ve maliyete göre sizin için en iyi protez tipini seçmenize yardımcı olacaktır.
(adapted from https://www.directdenturecare.com.au/types-of-dentures-by-direct-denture-care/)
Protezin Fonksiyonu Nedir?
Tam protezlerde, dişeti üzerine yerleştirilecek dişeti renginde akrilik taban kullanılır. Üst protezin tabanı damağın üst tarafını kaplarken , alt protez ise dilinizi kolay oynatabilmeniz için at nalı şeklindedir.
Protezler, ağzınızdan alınan modele göre diş laboratuarında hazırlanır. Diş hekiminiz, aşağıda açıklanan üç protezden hangisinin sizin için uygun olduğunu belirleyecektir.
Protez
Geleneksel Tam Protez
Bölümlü Protez
İmplant Üstü Protez
Geleneksel Tam Protez
Geleneksel tam protez, tam dişsizlik durumlarında veya ağzınızda kalan tüm dişler çekildikten ve dokular iyileştikten sonra ağzınıza yerleştirilir. İyileşme aylar sürebileceğinden, bu süre zarfında ağzınızda hiç diş olmaz.
Bölümlü Protez
Bölümlü proteze takılan metal bir tırnak ile doğal dişlerinize yerleştirilir. Bazı doğal dişlerinizin üzerine kuronlar yerleştirilerek, protez sabitlenir. Bölümlü protezler, takılıp çıkarılabilme özelliklerinden dolayı köprülere alternatif olarak kullanılırlar.
İmplant Üstü protez
Diş eksikliği, implant uygulaması ile giderilen hastalarda kullanılan protezlere implant üstü protezler denilmektedir. … Özellikle ön bölgedeki diş eksikliklerinde implant yerleştirildikten sonra, hastaya komşu dişlere benzer renkte ve şekilde geçici dişler takılır. Bir çok vakada operasyon sonrası ilk bir haftalık iyileşmenin ardından, hatta bazen hemen operasyon sonrasında geçici protezler yapılabilmektedir. İki ila dört aylık bekleme süresinde hastalar bu geçici protezlerle gerektiği ölçüde fonksiyon ve görünüm açısından rahatlatılabilmektedir.
Alışmam Ne Kadar Sürer?
Yeni protezler ilk birkaç hafta hatta ilk birkaç ay garip veya rahatsız edici gelebilir. Yemek yemek ve konuşmak için protezlere biraz alışmak gerekir. Dolgunluk veya gevşeklik hissi normaldir, yanaklarınızın kasları ve diliniz protezi yerinde tutmayı öğrenecektir. Aşırı tükürük akışı, dilin yeterli boşluk bulamama hissi ve meydana gelen hafif tahrişler ya da ağrı normaldir. Rahatsızlık hissederseniz kontrol için diş hekiminize gidin.
Protez Ne Kadar Süre Kullanılabilir?
Zamanla, proteziniz yıpranacaktır. Bu nedenle düzeltilmesi, yeniden yapılması veya yeniden yerine oturtulması gerekecektir. Yeniden oturtma, mevcut protez dişleri dururken tabanını yeniden yapmak anlamına gelir. Ayrıca siz yaşlandıkça, ağzınız doğal olarak değişecektir. Bu değişiklikler, protezlerinizin gevşemesine yol açacak, çiğnemeyi güçleştirecek ve diş etlerinizi tahriş edecektir. En azından, diş muayenesi için yılda bir kere diş hekiminize görünmeniz gerekir.
Protezlerinizin bakımı hakkında bazı ipuçları:
Protezlerinizi temizleme işlemini bir havlunun veya kabın içinde yapın. Protezler narindir ve düştüğünde kırılabilir.
Diş protezi bakımı çıkarılabilir kısmi ve tam protez dişlerin; temizliği ve lekelerden arındırılması için dikkat edilmesi gereken bazı hususları içerir. İyi bir diş protezi bakımı için:
- Protezlerin kurumasına izin vermeyin. Kullanmadığınız zamanlarda protezi, protez temizleyici sıvı solüsyonun içine veya sadece suyun içine koyun.
- Protezinizin en azından günde bir defa çıkarılıp nazikçe temizlenmesi gerekir. Günlük protez temizliği için bir bardak ılık su içine diş protezi ve protez temizleyici tablet atılmalıdır. Bardak içerisindeki su, protezi kaplayacak miktarda olmalıdır.
- Diş protezi, yumuşak bir diş fırçası veya yumuşak bir protez fırçasıyla fırçalanmalıdır. Normal diş macunu akrilik için aşındırıcıdır ve çiziklere neden olabilir. Fırçalama işlemi sonrasında protez, akan su ile iyice durulanmalıdır. Protezlerinizin bakımı için ultrasonik temizleyici kullanılabilir, ancak kapsamlı bir günlük fırçalamanın yerini tutmaz.
- Gün içinde protez arasına giren ve sizi rahatsız eden yiyecek artıklarını temizlemek için diş protezi ılık suyla yıkanmalıdır. Kaynar veya aşırı sıcak su protezin eğrilip şeklinin bozulmasına ve ağzınıza düzgün şekilde yerleşememesine neden olabilir.
- Temizleme işlemi sırasında plastik veya tutucu parçalarının bükülmemesine dikkat edilmelidir.
- Protezleri çıkardıktan sonra ağız içi; yanak, dil, damak ve doğal dişler gazlı bez ya da yumuşak kıllı bir diş fırçası ile temizlenebilir.
- Protezler gevşerse ve ağzınızla uyumsuzsa diş hekiminize başvurmanız gerekir; çünkü gevşek protezler tahrişe, yaralara ve enfeksiyona neden olabilir.
- Kontrol için düzenli olarak diş hekiminizi ziyaret etmeniz önemlidir. Diş hekiminiz ne sıklıkta muayeneye gitmeniz gerektiğini size bildirir ve protezinizin kaymasını ve rahatsızlık vermesini önlemek için gerekli önlemleri alır.
- Proteziniz kırıldığında, ufalandığında, çatladığında veya gevşediğinde diş hekiminize gidin. Kendi kendinize tamir etmeye kalkışmayın, aksi takdirde proteze onarım yapılamayacak şekilde zarar verebilirsiniz.
Diş protez bakım ürünleri, diş protezinin rahat kullanımı, bakım ve temizliği için kolaylık sağlayan ürünlerdir. Protez temizleme için kullanılan temizleme tabletleri alkali peroksit içerir. Tabletler suda çözündüğünde kabarcıklar oluşur ve bu kabarcıklar takma dişe yapışmış yiyecek kalıntılarının ve plakların temizlenmesine yardımcı olur.
Protez yapıştırıcı, normal günlük aktivitelerde protezleri yerinde tutmak için kullanılır. Protezlerin diş eti ile temas eden yüzeyine uygulanır. Ağızda, tükürük biriktiğinde yapıştırıcı sıvı ile şişer ve takma diş ile diş eti arasındaki tutunmayı sağlar. Böylece protez dişlerin kullanımı sırasında kaymayı engeller ve dengeyi geliştirir.
Diş Protezi Nasıl Saklanır?
Bir protez nemli tutulmazsa eğrilip düzgün şeklini kaybedebilir. Bu yüzden proteziniz, geceleri protez diş saklama kutusu içerisinde protez ıslatma solüsyonuna veya suya konulmalıdır. Bununla birlikte protezin metal ekleri varsa, en doğru saklama yöntemi için diş hekimine danışılmalıdır.
Protezler uyku esnasında çıkarılmalıdır; çünkü bu protezlerin ağız içinde sebep olabileceği herhangi bir fiziksel tahrişin önlenmesi ve tükürüğün ağız mukozası ile temas etmesi açısından gereklidir. Protezleri ağzınıza yerleştirmeden önce, özellikle protez ıslatma solüsyonu kullanıyorsanız iyice yıkamanız önemlidir. Bu solüsyonlar, yutulduğunda kusma, ağrı veya yanmaya neden olan zararlı kimyasal maddeler içerebilir.
Protezlerin enfekte olmasını önlemek için temiz bir protez diş saklama kabı kullanabilirsiniz. Akrilik çıkarılabilir protezin, gece boyunca saklanması için temizleme tabletleri kullanılması, kuru kalması ve suda bırakılmasına kıyasla enfeksiyon riskini azaltır ve böylece genel sistemik sağlığa katkıda bulunur.
Bu bilgiler bir diş hekimine danışmanın yerine geçmez. Daha detaylı bilgi için lütfen diş hekiminize danışınız.
KAYNAK:
1-https://www.directdenturecare.com.au/types-of-dentures-by-direct-denture-care/
2-https://www.mydenturecare.com/tr-tr/uzman-tavsiyesi/dis-protezi-ile-yasamak/dis-protezi-nasil-saklanmali/
3-https://www.mayoclinic.org/denture-care/expert-answers/faq-20058375