Periodontitis nedir?

Periodontitis diş etlerinin ve dişlerin destek yapılarının iltihabıdır.  En yaygın diş hastalıklarından biridir. Başarılı periodontal tedavi, ağız hijyeni uygulamaları ve düzenli diş hekimi muayenesi konusunda tam işbirliğini gerektirir.

Periodontitis diş etlerinin ve daha derin periodontal yapıların iltihaplandığı çok yaygın bir durumdur.  Genellikle kızarıklık, şişlik ve diş fırçalama sırasında kanama eğilimi gösteren diş etlerinin bu iltihabı, vücudun dişlerde birikmesine izin verilen bazı bakterilere verdiği tepkidir.  Vücudun savunma sisteminin bir parçası olmasına rağmen, bu enflamatuar cevap sonunda ciddi hasara neden olabilir.  Kontrol edilmezse, iltihap diş etlerinin altına ve dişlerin kökleri boyunca aşağıya yayılarak periodontal ligamanın ve destekleyici kemiğin tahrip olmasına neden olabilir.  Bu sonuçta dişlerin gevşemesine ve potansiyel olarak kaybedilmesine yol açar.

Periodontitis’i nasıl tanıyabilirim?

Erken Periodontal Hastalık

Periodontitise belirli bakteriler (periodontal bakteriler olarak da bilinir) ve bu bakteriler tarafından tetiklenen lokal iltihap neden olur. Bu, plak olarak bilinen bir bakteri ve yiyecek döküntüsü tabakasının genellikle diş aralarında olduğu gibi erişilmesi zor bölgelerde biriktiğinde meydana gelir.

Tehlikeli bakteriler gelişebilir ve çoğalabilir, bu da vücudun diş etlerinde defansif enflamatuar tepkisini uyaran bazı zararlı yan ürünler üretir.  Hastalık ilerledikçe, kronik enflamasyon çene kemiğinin tahrip olmasına ve dişlerin kaybolmasına neden olur.  Birçok insanda bu, uzun yıllar süren aşamalı bir süreçtir, tespit edilir ve tedavi edilirse bu süreç durdurulabilir.  Bununla birlikte, bazı genç yetişkinler, erken gevşemeye ve diş kaybına neden olan çok aktif bir hastalık formuna sahiptir.

İleri Periodontal Hastalık

Periodontal hastalık her zaman diş etlerinin enflamasyonu ile başlar.  Bu her zaman tanınması kolay değildir, ancak fark edebileceğiniz ilk işaretlerden biri dişlerinizi fırçalarken diş etlerinden kanamasıdır.  Diş etleri kırmızı ve şişmiş olabilir ve dişlerde renksiz bir bakteri plağı tabakası olduğunu fark edebilirsiniz.

Tedavi edilmezse, dişeti iltihabı periodontitise ilerleyebilir, genellikle sizi uyaracak herhangi bir belirgin işaret yoktur.  Bununla birlikte, zaman içinde yaşayabileceğiniz bazı değişiklikler şunlardır: Fırçalama veya yeme ile tetiklenebilecek, hatta kendiliğinden bile olabilir, diş etlerinden kanama artışı;  ağız kokusu;  çenedeki dişlerin pozisyonundaki değişiklikler;  dişlerin uzatılması (diş eti çekilmesi);  ve muhtemelen acı.  Nikotinin kan damarları üzerindeki etkisi nedeniyle, diş etlerinden kanama sigara içenlerde daha az farkedilir ve hastalık süreci maskelenebilir.

Genellikle periodontitis varlığının bir birey tarafından 40 veya 50 yaşına kadar tanınmadığı ve bu sırada çok fazla hasar meydana geldiği görülür.  Bununla birlikte, diş hekimi rutin bir muayene sırasında hastalığın belirtilerini çok daha erken bir aşamada tespit edebilir ve Periodontal Tarama İndeksi olarak bilinen özel bir değerlendirme kullanarak periodontal durumunuzu izleyebilir.

Periodontal hastalığın sonuçları nelerdir?

Periodontitis, diş kaybının onde gelen nedenidir. 
Periodontal inflamasyonun ilerlemesi durmazsa, çevredeki kemiği de içeren dişlerin destekleyici yapıları tahrip edilir.  Dişler sonunda gevşer ve kaybedilir veya çekilmesi gerekir.  Hastaların yaşayabileceği diğer problemler arasında ağrılı apseler ve dişlerin çirkin bir şekilde uzaması sayılabilir.

Şimdi tedavi edilmemiş periodontal hastalığın  genel sağlığı etkileyebileceği  anlaşılmaktadır;  Örneğin, hamilelik sırasında komplikasyon riski artar (preeklampsi, erken doğum ve duşuk doğum ağırlığı) ve ayrıca kalp hastalığı ve diyabet riski de artar.

Periodontitis için risk faktörleri nelerdir?

Periodontitis gelişme olasılığımızı artıran ve ilerlemenin daha muhtemel olmasını sağlayan bir dizi faktör vardır.  İyi bilinen risk faktörleri arasında stres, diyabet gibi bazı sistemik hastalıklar ve – en önemlisi – sigara kullanımı yer almaktadır.

Sigara ve periodontitis

• Sigara içenlerin, sigara içmeyenlere göre periodontitis gelişme olasılığı daha yüksektir.
• Periodontal tedaviler (diş eti / kemik greftleri ve implantlar gibi) sigara içenlerde sigara içmeyenlere göre kötü iyileşme nedeniyle daha az başarılıdır.
• Periodontit sigara içenlerde daha hızlı, diş kaybı daha hızlı ilerler.
• Tedaviye cevap vermeyen periodontitis vakalarının yaklaşık% 90’ı sigara içiyor.

Periodontal hastalıkları önlemek için ne yapabilirim?

Periodontal inflamasyon kaçınılmaz değildir.  Düzenli mesleki muayeneler ve desteğin yanı sıra, ağız hijyeni alışkanlıklarını benimseyerek dişeti iltihabı ve periodontit gelişimi önlenebilir.

İyi bir oral hijyen rejiminin temel unsurları:

• Dişlerin çiğneme yüzeylerinin ve kenarlarının günde iki kez, diş fırçası (uygun boyutta ve iyi durumda) ve diş macunu ile temizlenmesi.
• Boşluğun büyüklüğüne bağlı olarak diş fırçası kıllarının erişemediği dişlerin arasındaki boşlukları diş ipi veya diş arası fırçası kullanarak temizleyin.  Bu günde bir kez yapılmalıdır.

Periodontit nasıl tedavi edilir?

Dikkatli bir değerlendirme ve tedavi ile, genellikle periodontitisin ilerlemesini tamamen durdurmak mümkündür.  Başarının anahtarı, hastalık sürecini tetikleyen bakteriyel plağı ortadan kaldırmak ve mükemmel oral hijyen uygulamaları oluşturmaktır.

• Ağız hijyeni eğitimi ve tavsiyesi 
  Tedavinin ağız hijyeni aşamasının amacı, ağızdaki bakteri sayısını azaltmak ve dolayısıyla iltihaplanma seviyesini azaltmaktır.  Diş doktorunuz ilk once periodontitisinizin nedenlerini ve dişlerinizi ve diş etlerinizi nasıl temiz tutacağınızı açıklayacaktır.  çeşitli temizlik malzemelerinin en etkili şekilde nasıl kullanılacağı konusunda size bireysel oneriler verilecektir;  orneğin, en uygun diş fırçalama tekniği ve diş ipi ve diş fırçalarının doğru kullanımı. 
• Profesyonel temizlik 
  Yumuşak tortular, dişlerin erişilebilen alanlarından ve dişlerin parlatılıp flor ile muamele edilmesiyle çıkarılacaktır.  Plak kontrolunde ve diş eti sağlığında genel iyileşmeye bağlı olarak, sonraki ziyaretlerde daha fazla temizlik yapılabilir.  Bir sonraki adım, uygulayıcınızın bakteri birikintilerini ve tartarı dis ve diş eti ceplerinden çıkarması olacaktır.
• Antibiyotik tedavisi 
  Bazı durumlarda, mikrobiyolojik değerlendirme olsun veya olmasın, oral hijyen onlemlerine yanıt vermeyen aktif veya kalıcı sakız enfeksiyonları ile başa çıkmak için antibiyotik verilir.
• Yeniden Değerlendirilme
  Birkaç hafta sonra, diş hekiminiz veya diş hekiminiz tedavinizin ilerleyişini kontrol etmek için diş etleriniz hakkında tam bir değerlendirme yapar.  Herhangi bir periodontal ceplerin derinliğini kaydetmek ve diş etlerinden kanamayı kontrol etmek için periodontal prob adı verilen bir el aleti kullanılır.  Periodontal cepler hala mevcutsa, cerrahi duzeltici terapi de dahil olmak uzere başka tedavi seçenekleri verilebilir.
• Duzeltici (cerrahi) tedavi 
  Bazen, periodontal ceplerde ve furkasyonlardaki bakteri plagi ve plak altındaki birikintileri temizlemek için cerrahi bir prosedur uygulanır.  Bu alanlara diş ipi ve fırçalarla erişilemez ve bakterilerin kolonileşmesine izin verildiği surece bu bolgelerde iltihaplanma devam eder. 
• Cerrahi Tedavi Tipleri

Operasyonlar lokal anestezi altında yapılır. Gerektiğinde operasyon öncesinde tıbbi konsültasyonlar ve tetkikler istenir.

  Gingivektomi

Sadece diş etini ilgilendiren bir işlemdir. Diş  eti cebinin ve diş  eti büyümelerinin ortadan kaldırılması  için bir miktar diş  etinin kesilip çıkarılmasıdır. Böylece hastalığın ilerlemesi durur, hasta kolay temizleyebilecegi ve daha estetik bir diş etine sahip olur .

Flep operasyonu ve kemik cerrahisi işlemleri

Hem diş etini hem de altındaki destek dokuları  ve kök yüzeylerini ilgilendiren bir işlemdir. Kemik erimesi olan vakalarda uygulanır. Bu teknikle diş etinin uygun bir şekilde kaldırılarak alttaki dokulara ulaşılması  ve tedavisi sağlanır. Kök yüzeylerinin tam olarak temizlenmesi ve cep derinliği azaltma işlemi ana amaçtır. Daha önce de bahsedildiği gibi derinleşen cepler içerisindeki bakteriler daha fazla kemik yıkımına dişin kaybına yol açacağı  için bu ceplerin ortadan kaldırılması  önemlidir. Operasyondan sonra cep derinlikleri azaltılmış  veya ortadan kaldırılmış  olur, böylece hastanın ev bakımı  ve hekimin profesyonel kontrolleri kolaylaşarak periodontal sağlığı  idame ettirmek mümkün hale gelir. Hasta doğal dişlerini koruyabilir ve ceplerden kaynaklanan enfeksiyon nedeniyle meydana gelen genel sağlık problemlerinden de korunmuş  olur.

Flep operasyonu sırasında alttaki kemik dokusuna da müdahale edilir. Bu işlemler “kemik cerrahisi işlemleri” adını  alır. Flep operasyonu sırasında diş eti kaldırıldıktan sonra, ölü yumuşak dokular, kök yüzeyleri ve ayrıca kemik içinde meydana gelen ceplerin içleri temizlenir. Böylece ameliyat sırasındaki mevcut kemik şekli değerlendirilmiş  olur. Daha sonra ya rezektif tekniklerle kemik şekli düzeltilerek orijinal şekline benzetilmeye çalışılır, ya da rejeneratif yöntemlerle kemik onarımı  gerçekleştirilerek ve kemik içi cepler doldurularak orijinal kemik seviyesine getirilmeye çalışılır. Bu teknikte doğal veya yapay kemik tozları, bunların üzerini örten membranlar, protein yapısındaki maddeler gibi çeşitli materyaller kullanılır. Çoğu vakada rezektif ve rejeneratif teknikler birlikte uygulanır. Kemik şeklinin düzeltilmesi üstteki diş eti dokusuyla sağlıkliı ilişkisi açısından önemlidir.

Mukogingival cerrahi

Ağız içi yumuşak dokuları  ilgilendiren işlemlerdir. Yetersiz yapışık diş eti yüksekliği, diş eti çekilmesi, yüksek kas bağlantıları  varlığında uygulanır. Böylece hastanın ağız bakımını  sağlayabileceği  doğal ortam ve protezli dişlere destek olacak yeterli diş eti miktarının sağlanması, estetik ve hassasiyet problemlerinin giderilmesi amaçlanır.

• Bakım sonrası – destekleyici periodontal tedavi 
  Periodontal tedavinin uzun vadeli başarısı hem oral hijyen konusundaki hem de duzenli bakımınızı ve devam eden değerlendirmenizi sağlayan uygulama ekibinin çabalarına bağlıdır.  Tedavinin ilk aşaması tamamlandıktan sonra, diş hekiminizin iltihabın durduğunu kontrol etmek için diş etlerinizin durumunu duzenli aralıklarla gozden geçirmesi gerekecektir.  Takip randevularınızın sıklığı, hastalığın ciddiyetine ve bireysel hastalık gelişim riskinize bağlı olacaktır.  Genellikle, takip ziyaretleri her 3 ila 6 ayda bir gerçekleştirilir.

Devam eden hastalığın belirtileri varsa, diş hekiminiz yeni veya tekrarlayan iltihaplanma yerlerini tespit edebilecek ve bunları erken bir aşamada tedavi edebilecektir. 

Ayrıca, iltihaplanmanın üstesinden gelmek için oral hijyen uygulamalarınızı nasıl değiştireceğiniz konusunda da bilgi alabilirsiniz.

KAYNAKLAR

1-https://www.efp.org/patients/what-is-periodontitis.html

2-http://www.turkperio.org/haber-detay/dis-eti-hastaliklari-ve-tedavi-yontemleri-23.html

3-https://www.ccde.ch/en/periodontology